Waarnemend Rijksvertegenwoordiger heeft voornemen om tijdelijk vergunningen, toezicht en handhaving bij Selibon over te nemen
Waarnemend Rijksvertegenwoordiger Jan Helmond spreekt in videoboodschap over zijn voornemen om tijdelijk vergunningen, toezicht en handhaving bij Selibon, locatie Lagun over te nemen. Hieronder zijn boodschap. Bekijken kan hier
(Lees hier onder de tekst van de videoboodschap)
Bon tardi, goedemiddag,
Vanmorgen heb ik het Bestuurscollege laten weten dat ik het voornemen heb om tijdelijk hun taken over te nemen rond het afvalprobleem op Bonaire.
Dit is een heel ingrijpend, maar noodzakelijk besluit.
Ik wil dat graag uitleggen:
Al jaren zijn er grote zorgen over de verwerking van afval bij de stortplaats Lagun. Bewoners klaagden over stank, gezondheidsklachten en verontreinigde lucht. Uit onderzoek kwamen eerder al zorgelijke resultaten: omwonenden zijn chronisch blootgesteld aan stank, uitstoot van vervuilde lucht en van rookgassen die niet volledig zijn verbrand. Selibon legde daarom vorig jaar al de verbrandingsoven stil.
Dit voorjaar waren er meerdere branden op de stortplaats. Omwonenden zijn ook toen weer blootgesteld aan luchtvervuiling. Sommigen moesten zelfs hun huis uit.
Na deze branden onderzocht de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) het proces van vergunningverlening, toezicht en handhaving door het Openbaar Lichaam Bonaire. Het rapport hiervan kreeg ik op 21 oktober — ruim drie weken geleden.
De conclusies zijn alarmerend:
Het risico op vervuiling van de lucht, het water en de bodem groeit elke week.
Oude brandhaarden smeulen ondergronds nog steeds na. En gevaarlijke stoffen zoals asbest, biomedisch afval en slachtafval worden niet op een goede en veilige manier verwerkt. Uit ander onderzoek blijkt dat het zeewater en de zeebodem in de baai Lagun ernstig vervuild zijn, onder andere met zware metalen.
De Inspectie ziet dus forse risico’s voor de gezondheid van mens, dier en natuur. Daarbij constateren ze ook dat er voor Selibon geen dekkende hindervergunning of milieuvergunning (op basis van de Wet Vrom BES) is afgegeven. Het toezicht en handhaving door het Openbaar Lichaam Bonaire schoot jarenlang tekort. Ook zijn signalen over de situatie helaas niet op tijd serieus genomen.
Volgens de Inspectie is de situatie nu zorgwekkend, complex en urgent.
Uiteraard heb ik het rapport van de Inspectie meteen gedeeld met het bestuurscollege en hen om een reactie gevraagd. Daarbij gaf ik aan dat hier mogelijk sprake is van taakverwaarlozing door het Openbaar Lichaam.
In hun reactie op het rapport - op 1 november - gaf het bestuurscollege aan dat zij de conclusies uit het rapport delen. Ook gaf het college aan dat Selibon NV niet in staat is om dit op een duurzame en structurele manier op te lossen. Daarbij geeft het College aan dat Selibon NV de bedrijfsvoering niet op orde heeft gehad en dat het Openbaar Lichaam tekortgeschoten is in de vergunningverlening, toezicht en handhaving. Het Bestuurscollege heeft een aantal concrete acties aangekondigd, maar geeft ook aan dat hiervoor grote investeringen nodig zijn.
Intussen brak er vorige week opnieuw brand uit op de stortplaats. De brandweer trad daarbij uitstekend op. Ze voorkwamen ternauwernood dat olietanks in brand vlogen of zijn ontploft. Bonaire is daar ontsnapt aan een ramp. Maar ook nu moesten veel omwonenden hun huis uit.
Deze laatste brand heeft geleid tot nog meer onrust. Niet voor niets hield de Eilandsraad meteen een spoedvergadering. De emoties en de zorgen zijn groot. Niet alleen bij de omwonenden, verenigd in Pro Lagun. Op het hele eiland maken mensen zich zorgen over hun gezondheid, over het welzijn van dieren en natuur, over het milieu en over de gevolgen voor de economie. Bonaire is trots op haar reputatie als blue destination. En terecht.
Maar de situatie bij Selibon is hiermee echter volledig in strijd.
Het risico op nieuwe branden is bovendien groot.
Er zijn namelijk nog steeds smeulende resten en ondergrondse brandhaarden.
Snel en doortastend ingrijpen is nu absoluut noodzakelijk. Maar Selibon en het Openbaar Lichaam kunnen dit niet alleen.
Verschillende bestuurscolleges zijn er niet in geslaagd het afvalprobleem op te lossen. De vraag is zelfs of de menskracht, middelen en expertise hiervoor überhaupt aanwezig is op het eiland. De situatie is nu in ieder geval zo complex, dat het de kennis en kunde bij het Openbaar Lichaam zeker overstijgt.
Als waarnemend Rijksvertegenwoordiger trek ik daarom de formele conclusie dat er sprake is van taakverwaarlozing door het Openbaar Lichaam Bonaire.
Vandaar mijn voornemen om in de plaats te treden, zoals dat formeel heet.
Ik doe dat op basis van mijn bevoegdheden in de Wet op de Openbare Lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (WolBES).
Concreet betekent dit het volgende:
Als waarnemend Rijksvertegenwoordiger neem ik de vergunningverlening, toezicht en handhaving bij Selibon tijdelijk over van het Bestuurscollege.
Voor alle overige taken houdt het Openbaar Lichaam haar volledige bevoegdheid. En de medewerkers van Selibon blijven uw afval ophalen, zoals altijd.
Uiteraard krijgt het college de gelegenheid om hierover zijn zienswijze te geven. Daarna zal ik een definitief besluit nemen. Dat doe ik nog deze week.
Hoe gaat het proces daarna verder?
Indien ik het formele besluit neem om in de plaats te treden, gaat de Inspectie Leefomgeving en Transport aan de slag met de situatie op Lagun. Dit moet gebeuren in nauwe samenwerking met de medewerkers van Selibon, met de bewoners van Lagun en omgeving en met het bestuurscollege en de ambtenaren van het Openbaar Lichaam. Deze nauwe samenwerking vind ik heel belangrijk. We hebben een gezamenlijk probleem en moeten dat ook gezamenlijk oplossen.
De verschillende ministeries staan klaar om daarbij te helpen.
Niet alleen bij de spoedeisende problemen van nu, zoals het opruimen van slachtafval en ziekenhuisafval. Maar ook bij het vinden van een duurzame oplossing voor het afvalprobleem.
Deze ingreep is een heel zwaar middel, dat begrijp ik maar al te goed.
Het is het uiterste middel dat ik volgens de wet kan inzetten. En dat roept misschien ook wel stevige emoties op. Maar het is nu nodig.
Laat ik daarom heel duidelijk zijn:
Deze maatregel zegt niets over de betrokkenheid van het bestuurscollege en de ambtenaren van het Openbaar Lichaam.
Het zegt ook niets over de inzet van alle mensen die werken bij Selibon.
Iedere dag werken zij hard om ons eiland schoon te houden - en dat doen zij met groot enthousiasme.
Maar het probleem is nu zo complex en urgent, dat we snel moeten ingrijpen.
Er moet een duurzame oplossing voor het afvalprobleem komen. Selibon en het Openbaar Lichaam kunnen dat niet alleen.
Ik doe u daarbij twee hele concrete beloftes:
De eerste is dat deze ingreep niet langer zal duren dan strikt noodzakelijk is.
Dus totdat er zicht is op een duurzame oplossing en het Openbaar Lichaam haar taken rond de afvalverwerking zelfstandig kan uitvoeren.
Maar we moeten ook heel realistisch zijn:
De complexe en gevaarlijke situatie van nu is ontstaan in een periode van jaren. Het is dus ook niet morgen opgelost: integendeel zelfs. De komende tijd zullen we dus heel hard met elkaar moeten samenwerken om de situatie stap voor stap te verbeteren.
Daarom doe ik ook een tweede belofte:
We zullen u goed informeren over alle acties die ik, samen met alle verschillende instanties, ga zetten.
En ik vraag u allemaal om het vertrouwen dat we samen keihard zullen werken aan een duurzame oplossing.
Want dat verdient Bonaire.
En dat verdient u