Campagne huiselijk geweld: Geweld tegen ouderen

De geregistreerde gevallen zijn praktisch allemaal onder de aandacht gekomen bij hulporganisaties dankzij oplettende buren. In de wandelgangen hoort Bureau Slachtofferhulp wel vaker van situaties die mogelijk te maken hebben met geweld, maar het doen van een melding is met name voor een slachtoffer erg moeilijk. Het wordt niet gedurfd. Als reactie wordt er dan gegeven: “Ik kan het niet, want het is mijn kind!”

Een specialist geeft uitleg over deze casus

Wij hebben Inge Berben (opgeleid in psychosociale hulpverlening en trainer van de pilot groep huiselijk geweld) gevraagd om als expert wat dieper op de materie in te gaan. Hoe komt het zover en hoe staan wij er als gemeenschap tegenover? We nemen fictief een kijkje in het leven van de vader en zoon uit het filmpje.

Pensioen ondergebracht bij kind

De vader voelt zijn lichaam en geest zwakker worden. Het maakt dat hij zich kwetsbaar voelt. De wereld om hem heen is aan het veranderen. Om zeker te zijn dat alles goed gaat, heeft hij zijn pensioen ondergebracht bij zijn zoon. Zijn zoon is verslaafd en gebruikt het pensioengeld voor andere doeleinden. De man zit klem en voelt zich daardoor erg alleen.
 
 “Wat is er gebeurd met hem waardoor hij zo is afgegleden? Wat heb ik verkeerd gedaan? Is het omdat zijn moeder is vertrokken toen hij zo jong was? Wij waren nog zo jong… Toch werd hij altijd opgevangen door oma of door buurvrouw toen hij klein was. Toen voelde het nog alsof ik er niet alleen voor stond. Nu, alleen, weet ik het niet meer. Iedereen is druk. Druk met werk; druk met het eigen leven”.

Individualisering ook op Bonaire

De mate waarin mensen zich met elkaar verbonden voelen in een bepaalde buurt, woonplaats, land of eiland bepaalt het gevoel van welzijn van het individu. Deel jij deze mening?
Ook Bonaire groeit snel. De ontwikkelingen op het eiland en in de wereld zijn onderhevig aan individualisering. Daar waar iedereen elkaar kende zo’n 20 jaar geleden, in de buurt bleef wonen waar hij/zij opgegroeid was en familiebanden centraal stonden, zie je nu ook meer verspreiding van families over het eiland en de wereld. Er is een toename in de bevolkingsgroei en een toename van verschillende culturen. Dat maakt dat de verhoudingen mogelijk veranderen.

Eenzaam samenleven

Hoewel individualisering zeker ook een aantal voordelen kent, is de schrijnende keerzijde ook zichtbaar in de eenzaamheid, het isolement, de schaamte en een toename van grensoverschrijdend gedrag. 

“Ik zie dat de thuiszorg net het huis is binnen gegaan. Gelukkig! Ik maakte me enorm veel zorgen over mijn buurman. Als zijn zoon niet zo’n ‘chòller’ zou zijn, zou ik wel gaan helpen. Alleen maakt die jongen me bang, zijn blik. Die verslaafden kunnen rare dingen doen. Ik wil geen problemen in de buurt of in mijn huis. Ik heb ook kinderen”.

Het is tijd. Tijd om met elkaar het gesprek te voeren over wat gezonde betrokkenheid is. Wanneer ben je een goede buur en wanneer ben je een bemoeial? Door als burger de ander de hand te reiken of om een helpende hand te vragen aan een professional is een teken van moed en niet zozeer van bemoeizucht.

De allereerste stap bij het doorbreken van de vicieuze cirkel is het maken van contact. Contact met alle betrokkenen - of deze nu daders of slachtoffers worden genoemd - bij geweld lijdt iedereen. Het zijn mensen in nood. Je hoeft de oplossing niet te hebben. Je hebt de moed nodig om contact te maken met je hart, om je compassie te tonen en je luisterend oor te geven. Die belangrijke allereerste stap maken, dat kunnen we allemaal.

Welke professionals bieden jou de helpende hand?

De pilot groep huiselijk geweld met onder andere afgevaardigden van de organisaties, Jeugdzorg, Centrum Jeugd en Gezin, Integrale wijkaanpak en Slachtofferhulp, hebben als visie dat het betrekken van het netwerk of het opbouwen van een netwerk zodanig kan ondersteunen dat het geweld afneemt. Uiteindelijk heeft het als doel dat het geweld stopt.

Voordat er een netwerk kan worden ingeschakeld is het van belang dat de hulpverlening een relatie opbouwt met de oudere man en zijn zoon. Samen wordt er gekeken welke problemen er spelen en wat de gewenste situatie is. Wie al onderdeel van het netwerk is en wie betrokken zou kunnen worden. Dat kunnen buren zijn, een pastoor, kennissen maar ook professionele hulpverleners. Al deze mensen worden benaderd door de hulpverlener of de oude man en zijn zoon zelf. Als dit in kaart is gebracht wordt er in samenwerking met het netwerk gekeken naar actiepunten. Wie neemt welke verantwoordelijkheid en wie geeft welke ondersteuning. Een persoon, meestal de hulpverlener die het gezin begeleidt, neemt de regie en heeft regelmatig contact met alle betrokkenen om erop toe te zien dat afspraken worden nagekomen.

De grootste armoede is gebrek aan echt contact

Zoals het omschreven staat, lijkt het een eenvoudig proces. De praktijk blijkt weerbarstiger te zijn. Het isolement waarin men zich bevindt komt veelal voort vanuit schaamte. Wanneer iemand zich schaamt, is het voor ons zelf ook makkelijker om weg te kijken. Doen alsof je het niet opmerkt, uit angst dat de zoon boos wordt of dat de oude man ontkent dat er een probleem is. 

Om de vicieuze cirkel van misbruik en geweld te doorbreken is het van cruciaal belang dat het isolement wordt doorbroken. Voor de oudere man, maar ook voor de zoon. Het start bij het maken van contact. Vanuit contact ontstaat relatie, vanuit relatie ontstaat vertrouwen, vanuit vertrouwen ontstaat perspectief.